اختلال خواب درکودکان
وقتی کودکی در طی خواب شبانه به صورت مکرر و یا حمله ای بیدار می شود ،از الگوی خواب مناسبی برخوردار نمی باشد .
به دنبال بدخوابی در شب، درطی روز کودک دچار خواب آلودگی ،چرت زدن ،اختلالت
خلقی و یاد گیری می شود . از اختلالات خواب شایع دوران کودکی می توان به
کابوس شبانه ،وحشت شبانه و تشنج های شبانه اشاره کرد .
وحشت شبانه یا night terror
در این اختلال کودکی که سنی در حدود 5-6 سال دارد ،با فاصله نسبتا کمی از خواب شبانه بیدار می شود ،وحشت زده و عرق کرده است و اطرافیان خود را نمی شناسد . این کودکان معمولا ممکن است پرخاشگری داشته باشند،فریاد بزنند و یا از جای خود بلند شوند و بی هدف شروع به راه رفتن کنند و فردا صبح چیزی را به یاد نخواهند آورند وحشت شبانه معمولا در طی خواب Non-REM اتفاق می افتد .
کابوس شبانه یا nightmare
این اختلال خواب معمولا درطی خواب نزدیک به صبح و معمولا در دختران روی می دهد و به این صورت است که کودک از خواب بیدار می شود ،دچار وحشت است ،ممکن است گریه کند و یا جیغ بکشد . او اطرافیان خود را می شناسد و صبح روز بعد هم واقعه را به یاد می آورد ،کابوس شبانه در طی خواب سبک یا REM رخ می دهد .
تشنج های شبانه
در اختلالات خواب کودکان
،تشنج های شبانه مثل صرع Rolandic نیز باید مد نظر باشد .در این صورت
مشاوره با فوق تخصص مغز و اعصاب و انجام نوار مغز، این اختلال قابل شناسایی
و درمان می باشد .
علت
اصلی ایجاد اختلالات خواب در کودکان متحمل شدن استرس در طی روز است . این
استرس ممکن است به دلیل بروز اختلافات خانوادگی یا مشاجره والدین ،دیدن
فیلم ها و کارتون های ترسناک و یا حتی ترساندن کودک توسط فردی دیگر باشد .
درمان
:در اینگونه از اختلالات معمولا کاهش استرس روزانه و شروع خواب شبانه در
ساعات مقرر،استفاده از نورملایم در شروع خواب ،پرهیز از دیدن فیلم های
ناراحت کننده و ترسناک قبل از خواب و خواندن کتاب های مورد علاقه کودک قبل
از خواب توصیه می شود ، مصرف شام سبک نیزمی تواند کمک کننده باشد .
در صورت تداوم اختلال خواب کودک حتما باید با روانپزشک مشاوره شود ،همانطور که پیش از این نیز گفته شد مشاوره با فوق تخصص مغز و اعصاب برای بررسی از نظر بروز تشنج های شبانه ضروری است .
علائم اصلی دربروز اختلال خواب کودکان
اگر بخواهیم علائم اصلی اختلال خواب درکودکان را بررسی کنیم می توانیم موارد زیر را ذکر کنیم
- خروپف کردن کودک در هنگام خواب
- کودک در زمان خواب بی قرار باشد
- سرفه کردن کودک به طور مکرر در هنگام خواب
- تعرق شدید کودک در زمان خواب
- کودک در هنگام خواب با خس خس نفس بکشد
- در هنگام خواب کودک با دهان نفس بکشد
- کودک در نیمه شب از خواب بیدار شود و حالت وحشت زده ،گیج و مبهوت داشته باشد
- زمانی که کودک در خواب است به سر خود با اجسام اطراف خودش ضربه وارد کند
- زمانی که کودک در خواب است به صورت کاملا ناخواسته شروع به راه رفتن کند و یا با پاهایش به اطراف ضربه بزند .
والدین باید به این موارد توجه ویژه ای داشته باشند در صورتی که کودک آن ها هر کدام از این موارد را دارد باید هر چه زودتر به متخصص مغز و اعصاب اطفال مراجعه و درمان را آغاز کنند در صورت عدم درمان این کودکان می تواند عواقب خطرناکی برای کودک آن ها ایجاد شود .
عادات رفتاری غلط در خواباندن کودک
بسیاری از مادران در هنگام خواباندن کودکشان سختی فراوانی می کشند. ممکن
است کودک به دلایلی از جمله مشاهده تلویزیون یا میل به همنیشینی با پدر و
مادر و یا بازی با خواهر و برادر، با حالت خواب آلودگی خود کاملا جنگیده و
سعی دارد خود را بیدار نگه دارد. شایع ترین اشتباه رفتاری، عدم داشتن ساعت
خواب منظم در خانه می باشد. این رفتار نه تنها محدود به ساعت خواب کودک می
باشد، بلکه باید همه اعضای خانواده این ساعت منظمی برای خواب داشته باشند.
توصیه می شود که کودک را در ساعت مخصوصی به اتاق ببرید و بخوابانید و
همچنین علاوه بر کودک، جمیع اعضای خانواده در ساعت مخصوصی از شب بخوابید،
به عبارتی یک ساعت برای خواب در منزلتان تعریف شده باشد. که در این ساعت
لامپ ها را خاموش کرده و همگی به اتاق خواب روید.
اشتباه رفتاری شایع دیگر روشن نگه داشتن تلویزیون و سایر وسایل ارتباطی از
جمله موبایل و کامپیوتر و… می باشند. وسایلی از این قبیل باعث از بین بردن
خواب کودک می شوند. لذا توصیه می شود که چنین وسایل (مخصوصا تلویزیون) را
حداقل دو ساعت قبل از خواب خاموش نگه دارید. بر اساس تحقیقات و پژوهش های
انجام شده نور تلویزیون می تواند باعث ایجاد تغییراتی در هورومون ملاتونین
شود که این هورمون خواب کودک را تنظیم می نماید. با افزایش میزان این
هورمون، کودک احساس خواب آلودگی می نماید، لذا خاموش کردن تلویزیون نقش
مهمی در زود خوابیدن کودک دارد.
اشتباه رفتاری دیگر، تنبیه و تهدید کردن کودک می باشد. هنگام خواب به
هیچ وجه کودک خود را تنبیه و تهدید نکنید. توصیه می شود به جای تنبیه کردن
کودک، او را تشویق نمایید. هنگامی که کودکتان را تشویق می نمایید، کودک بی
صبرانه منتظر گرفتن پاداش کارش خواهد بود و کاری که به او دستور داده شده
را به بهترین شکل انجام خواهد داد. بر اساس تحقیقات و پژوهش های انجام شده
این روش، بسیار مناسب بوده و در بسیاری از مواقع پاسخ خواهد داد.
خواب مثل هر نیاز طبیعی دیگر بدن، محدود می باشد. که پس از برطرف شدن این
نیاز دیگر فرد توانایی خوابیدن مجدد را نخواهد داشت. اگر کودکتان در روز از
فرط بازی، احساس خستگی و خواب آلودگی نماید، توصیه می شود که به او اجازه
خواب ندهید و سعی کنید او را با شیوه های مختلف سرگرم نمایید. چرا که ممکن
است اگر کودکتان در روز بخوابد توانایی خوابیدن در شب را از دست خواهد داد،
و حتی در صورتی که به تخت خوابش برود به حالت بیدار مانده که همین مورد به
نوبه خود می تواند زمینه ساز مشکلات روحی و روانی کودک باشد
برخی از خدمات دکتر افشار خاص
با تشکر مدیریت سایت دکتر افشار خاص متخصص مغز و اعصاب اطفال
- ۹۷/۰۲/۲۰