کولونوسکوپی :
کولونوسکوپی روشی است که با دستگاه خاصی موسوم به کولونوسکوپ انجام می شود تا مشاهدات پزشکی بر روی سلول ها و مخاط روده انجام گیرد این تکنیک امکانات و استفاده های دیگری نیز دارد که در ادامه ابعاد مختلف آن را بررسی می کنیم .
کولون :
روده بزرگ دارای بخش های گوناگونی است . که هریک وظیفه خاصی به را بر دوش می کشند . یکی از این وظایف ، جذب نمودن املاح معدنی و آب است وظیفه مهم دیگر ، دفع نمودن مواد اضافی می باشد . به بخش انتهایی روده بزرگ که مواد زائد را پیش از دفع در خود جمع می کند ، کولون می گویند . این بخش به دلیل برخی اشکالات در ساختار سلول ممکن است مبتلا به سرطان شده و مشکلات عدیده ای را برای بیمار ایجاد نماید که به منظور شناسایی و بررسی بیماری یا مشاهده تغییرات ، لازم است پزشک متخصص از ناحیه مذکور معایناتی انجام دهد . به این بررسی کولونوسکوپی می گویند . با کمک مشاهدات این چنینی ، می توان بیماری های مختلف روده ای را شناسایی نموده و تشخیص قطعی را صادر کرد . پزشکان و متخصصین برای تشخیص امراضی چون التهاب روده ، پولیپ روده ، زخم روده بزرگ ، عفونت و سرطان یا مشکلات کولون از این روش کمک گرفته و راهکارهای درمانی مناسب را اتخاذ می نمایند .
کولونوسکوپ :
همانطور که گفته شد ، کولونوسکوپی با وسیله ای موسوم به کولونوسکوپ انجام می شود این ابزار وسیله ای منعطف بوده و دارای دوربین مخصوصی نیز می باشد که فیبر نوری ظریفی را در ساختار خود جای داده است به کمک امواج نوری با طیف مناسب ، پزشک جراح می تواند تصاویر دوربین را بر روی مانیتور دیده و از تمامی نواحی مورد نظر مربوط به داخل روده اطلاعات مهمی کسب کند تا در صورت برخورد به مشکلات سلولی یا مخاط روده اقدامات اساسی پیش بینی شوند .
شرایط انجام کولونوسکوپی :
برای انجام کولونوسکوپی لازم است شرایط به خصوصی فراهم شود به این معنی که برای معاینه داخل روده ، روده تمیز بوده و از مواد زائد عاری باشد تا بتوان بی هیچ خطایی تشخیص نهایی را صادر نمود . به همین دلیل لازم است بیمار تا سه روز پیش از کولونوسکوپی از صرف غذاهای سخت خودداری نماید به بیان ساده تر ، رژیم غذایی وی حاوی مواد نرمی همچون مایعات باشد تا حجم مدفوع کمتر شود . همچنین دیگر اقدام در زمینه پاکسازی روده ، مصرف پودر پیدروالکس است به این ترتیب که بیمار روز پیش از انجام کولونوسکوپی ، 4 بسته از پودر پیدروالکس را در 4 لیتر آب یا آبمیوه حل کرده و هر 15 دقیقه یک لیوان از آن را صرف نماید . گاه بنا بر دستور پزشک انجام تنقیه نیز لازم می شود . تمامی اقدامات فوق موجب بالا رفتن عملکرد روده و تخلیه کامل آن می شود . لازم است فرد در روز مراجعه به کلینیک برای انجام کولونوسکوپی ناشتا باشد .
دلایل انجام کولونوسکوپی :
بعضی از مهم ترین دلایل انجام کولونوسکوپی به شرح زیر است :
– بیمار به سرطان کولورکتال مبتلا باشد : اگر روده بزرگ درگیر باشد یا اگر روده کوچک ، تفاوتی نمی کند .
– بیمار مبتلا به پولیپ : به این ترتیب که اگر بیماری به پولیپ روده مبتلا باشد ، متخصص گوارش با مشاهده پولیپ می توان به کمک کولونوسکوپ پولیپ را خارج نموده و از مزایای درمانی این تکنیک نیز بهره بگیرد . همچنین می توان به منظور شناسایی سرطان یا زمینه آن پولیپ را به آزمایشگاه فرستاده و در زمان مناسب از درگیری روده با سرطان جلوگیری نمود باید خاطر نشان کرد که پولیپ روده بسیار متداول است به همین دلیل اگر به موقع تشخیص داده شده و اقدامات درمانی صورت گیرد می توان از بروز و پیشرفت سرطان روده جلوگیری نمود . اگر هنگام خارج نمودن پولیپ خونریزی رخ دهد ، می توان از پروب الکتریکی برای این امر بهره گرفت .
– بالا بودن احتمال سرطان کولورکتال و یا وجود سابقه فامیلی در این مقوله موجب می شود متخصص گوارش از کولونوسکوپی استفاده کرده که حتی این کار برای افراد در سنین پایین نیز قابل انجام است .
– مشاهده خون در مدفوع یا خونریزی راست روده .
– تیره شدن رنگ مدفوع و یافتن علت آن
– بررسی دلیل اسهال مزمن در بیماران
– یافتن علل کاهش وزن های ناگهانی
– درمان امراض مربوط به التهاب روده
– مشاهده آثار غیرطبیعی و غیرمعمول در عکس های ام آر آی و یا سی تی اسکن که در چنین وضعیتی پزشک متخصص گوارش کولونوسکوپی را تجویز کند .
– درگیری بیمار با دردهای شکمی به صورت طولانی مدت .
نحوه انجام معاینه یا درمان :
این تکنیک عموما در بیمارستان ، مطب و یا کلینیک قابل انجام است که انجام آن نیازمند حضور متخصص گوارش می باشد . برای پیشبرد کار ، ماده آرامبخش را در بازوی بیمار تزریق می کنند تا او حس خواب آلودگی پیدا کند به این ترتیب او از مراحل انجام این روش چیزی متوجه نخواهد شد . لازم است بیمار در روز انجام کولونوسوپی لباس مخصوص را به تن کرده و به پهلوی چپ بخوابد در این زمان بهتر است زانوهای خود را به داخل شکم جمع کرده تا پزشک بتواند به راحتی کولونوسکوپ را به درون مقعد او بفرستد و آن را به راحتی در روده حرکت دهد . برای راحت تر شدن روش می توان داخل روده بزرگ را با هوا پر کرد تا دوربین تصاویر بهتر و واضح تری را ضبط کند . گاه برخی بیماران در زمان انجام کولونوسکوپی حس درد یا دل پیچه دارند که برای تخفیف این مشکل بهترین راه تنفس عمیق است که عضله های شکم شل بشود . در زمان انجام معاینات امکان دارد از روده مقداری گاز خارج شود که این اتفاق امری طبیعی است . در خصوص مراحل کولونوسکوپی باید گفت که ممکن است پزشک از بیمار بخواهد نحوه خوابیدن وجهت خود را تغییر دهد که پزشک می تواند کلیه بخش ها و نواحی روده را بررسی کرده و مورد مشاهده قرار دهد .
